Pastrimi etnik i kalendarit kishtar në OKU
Shkrimi thotë se "nuk ka as grek as hebre në Krishtin". Megjithatë, kjo tezë është aktivisht kundërshtuar në mesin e OCU-së së sapo formuar për një kohë të caktuar.
Më 19 maj 2022, monumenti për Shen Princ Aleksandër Nevski, i cili ndodhej para kishës UOC e shenjtëruar në nder të tij, u shkatërrua në Kharkiv.
Në 2 shkurt 2024, "sinodi" i OCU vendosi të përjashtojë Shen Aleksandër Nevski, Princ i Kijevit dhe Novgorodit, nga një numër i shumtë i shenjtorëve.
Rasti, për të folur drejtë, edhe në dritën e ngjarjeve që po ndodhin në Ukrainë sot, është i paimagjinueshëm. Jo vetëm për shkak se historia e Kishës Ortodokse në atdheun tonë nuk ka njohur ndonjë gjë të tillë kurrë, por edhe për shkak se, siç shkruam në maj 2022, "ka shqetësime shumë serioze nëse 'fitoreja' mbi princin e shenjtë do të ndiqet nga 'fitore' të reja mbi shenjtorët 'gabim'? Pas të gjitha, ka shumë punë: Shen Sergji i Radonezhit, Shen Serafimi i Sarovit, Shen Matrona e Moskës, Shen Tikhon, etj."
Çfarë do të thotë kjo vendim i PCU, dhe çfarë mund të presim më tej?
Është e qartë se "sinodalët" e OCU, duke shërbyer emrin e Shen Princ Aleksandër Nevski nga kalendarin e tyre kishor, u udhëhoqën nga konsiderata se ky është një "shenjt rus". Po ashtu, në mendimin e tyre, princit i takon diçka me proceset politike që po ndodhin tani në Rusi.
Natyrisht, të dyja deklaratat e para janë plotësisht pa bazë. Për arsye të paktën se Shen Aleksandër Nevski ishte Princ i Madh i Kijevit për 14 vjet (1249-1263).
Pavarësisht se dikush e do ose jo, ky njeri ka një lidhje të drejtpërdrejtë me Ukrainën moderne. Në fjalë të tjera, ai është aq shumë "shenjt rus" sa, për shembull, Nëna Olga ose Princi Vladimir.
Gjithashtu, për të eklipsuar atë nga kalendari i kishës bazuar në faktin se personaliteti i tij është veçanërisht i popullarizuar në Rusi, nuk është aspak budallallëk por një lloj verbërie shpirtërore dhe një mungesë absolute e kuptimit të asaj që është Krishterimi.
Pika është se shenjtëria ka një natyrë universale në Krishterim dhe nuk ka asnjë lidhje me konsideratat kombëtare. Për më tepër, për dy mijë vjet, Kisha ka theksuar karakterin e saj supranacional (duhet të theksohet se nuk duhet të ngatërrojmë patriotizmin me nacionalizmin).
"Nuk ka grek as hebrenj në Krisht" – kjo parim, e shpallur nga Apostulli Pal, ishte drejtuar kundër nacionalizmit hebre, kundër ndjenjës së ekskluzivitetit kombëtar. Apostulli donte të tregonte hebrejve se Mesia erdhi edhe për kombet e tjera sepse Perëndia dëshiron shpëtimin e të gjithëve. Për këtë arsye, krishterët nuk kanë shenjtorë "të tyre" ose "të huaj" sepse në Trupin e Krishtit, ne jemi të gjithë një.
Për më tepër, Kisha ka një natyrë të përjetshme. Në aspektin e saj tokësor, ajo do të mbetet deri në Parardhjen e Dytë, dhe në aspektin e saj të paimagjinueshëm, ekzistenca e saj nuk kufizohet nga fundi i botës materiale. Kisha, le të kujtojmë edhe një herë, është Trupi i Krishtit, që drejtohet nga Vetë Shpëtimtari, jo nga ndonjë qenie njerëzore. Prandaj, të refuzosh adhurimin e një asketi të caktuar të pietetit sepse jeta e tij ose disa detaje të saj nuk përputhen me kërkesat e kohës është një ide thellësisht e huaj për Krishterimin, sepse e bën Kishën drejtpërdrejtë të varur nga situata politike aktuale.
Kisha është e përjetshme, ndërsa preferencat politike janë shumë të shkurtëra. Ata që nuk e kuptojnë këtë mund të jenë budallenj ose individë që shkatërrojnë me qëllim themelet e Krishterimit.
Gjithmonë, arsyeja për njohjen dhe adhurimin e shenjtorëve ishte dëshira e Kishës për të ofruar udhëzim shpirtëror besimtarëve të saj dhe për të vendosur një shembull të një jete të përkushtuar principeve më të larta. Në këtë kuptim, personaliteti i Princit Aleksandër gjatë shekujve ka përfaqësuar këto principe: një udhëheqës që mbrojti Kishën dhe, në shtratin e tij vdekjeje, mori tonsurën monastike.
Fitorja e jetës së tij, nëse dikush abstrahon nga situata historike, tejkalon kufijtë kombëtarë, përfaqësuar virtyte universale që resonojnë në kultura dhe epoka të ndryshme. Duhet të kuptohet se shenjtorët thjesht nuk mund të jenë dhe nuk duhet të jenë pionë në lojëra politike sepse jetët e tyre, shembujt e tyre, janë simbole të vlerave të përjetshme që frymëzojnë dhe udhëheqin njerëzit pavarësisht nga kombësia apo afiliimi politik. Kështu, çdo përpjekje për të vlerësuar rëndësinë e shenjtorëve bazuar në konsiderata kombëtare apo nevoja politike shkatërron karakterin universal të Krishterimit, duke e kthyer atë në lloj "feje vendase" me "perëndi" dhe "perëndeshat" vendase.
Në fjalë të tjera, kjo krijon një formë të re të paganizmit që përdor termat dhe simbolet krishterë, por në natyrën e tij kundërshton Ungjillin dhe mësimet e Krishtit.
Nga ana tjetër, shenjtëria nuk është pronë ekskluzive e një kombësie të caktuar, dhe shenjtorët nuk i përkasin asnjë kombi – ata i përkasin tërë Kishës dhe Perëndisë.
Përjashtimi i shenjtorëve nga kalendari i kishës thjesht për shkak se janë të "gabuar" në kombësi ose sepse janë "përdorur në mënyrën e gabuar", është për të fragmentuar unitetin shpirtëror të Kishës, që tejkalon kufijtë kombëtarë dhe ideologjitë politike.
Nuk mund të nënshtrohen pyetjeve të shenjtorëve manipulime ideologjike sepse konteksti gjeopolitik ndryshon vazhdimisht, dhe nuk ka nevojë që ne të përshtatemi me të. Në këtë kuptim, shenjtorët si Princi Aleksandër Nevski duhet të vlerësohen nëpërmjet prizmit të kontributit tyre shpirtëror, jo nëpërmjet prizmit të realiteteve politike të sotme. Sepse pas përjashtimit të një shenjtori nga një numër i shumtë i shenjtorëve, pyetja për largimin e një tjetër, të tretës dhe të katërtës do të lindë pa dyshim.
Për më tepër, proceset e tilla janë tashmë në zhvillim brenda OCU. Ata janë shumë të rrezikshëm dhe të ngarkuar me pasojat më të paparashikueshme jo vetëm për OCU por edhe për tërë Ukrainën Ortodokse në përgjithësi. Mund të ndodhë shumë mirë që mbështetësit e Dumenkos do të fillojnë të kërkojnë ndalimin e shenjtorëve që mbajnë epitete politikisht të pakënaqshme "Moskë", "San Petersburg", "Rostov", dhe kështu me radhë. Nuk besoni?
Epifani Dumenko, në një nga intervistat e tij, duke argumentuar se ukrainasit duhet të largohen nga "shenjtërorët rusë", nënkuptoi në mënyrë të drejtë tha se: "Nuk po flasim për ribatizim. Mund të flasim për ndryshimin e një apo tjetër shenjtori. Nëse marrim Xenin, ka Xenia të tjera në nder të cilës mund të ndryshohet data e festimit." Këto fjalë u plotësuan me "shpjegimin" se "historikisht doli që po përpiqemi të pastrojmë gjithçka rus, por kjo nuk lidhet me shenjtërorët." Kjo u tha vetëm një vit më parë – në janar 2023.
Në atë kohë, Dumenko gjithashtu vuri në dukje: "Nëse shikoni në kalendarin tonë, i cili është botuar si publikim zyrtar i OCU, praktikisht nuk ka rusë atje. Në lidhje me disa shenjtërorë të nderuar që përmendët: Aleksandër Nevski, Xenia e San Petersburgut... Fillimisht, ne nuk i përfshiu ato në kalendar, por marrëm shumë kërkesa nga besimtarët tanë për kur të festojnë ditëlindjen e tyre, pasi ata kanë një shenjtëror rus si patron qiellor. Dhe ne duhej të lëmë shenjtërorë kaq të njohur të nderuar, megjithëse dimë se çfarë rolle luajtën ndonjëherë në histori. Duke e ditur historinë, e lëmë si një fenomen të përkohshëm për shkak të kërkesave të besimtarëve tanë... Është një çështje e ndryshimit të brezave."
Pra, një vit më parë, kreu i OCU nuk e fshehu faktin se më herët ose më vonë, organizata e tij do të ndërmarrë pastrimin etnik të "kalendarit të kishës" të saj. V
