E vërteta ose një pikëpamje?
Le të flasim nëse priftërinjve dhe Kishës u nevojiten të përshtaten me kushtet e ndryshme të jetës dhe nëse jo, pse jo?
Shpeshherë shohim që ka opinionet e kundërta në çështje të ndryshme në Kishë. Disa thonë që duhet të bëjmë dhe të mendojmë kështu ndërsa të tjerët thonë ndryshe. Kundërshtarët quajnë njëri-tjetrin shizmatikë, tradhëtarë, kameleonë dhe fjalë të tjera të çmendura. Por më e keqja është që në këto debate, njerëzit harrojnë krejtësisht për Ungjillin kur fillojnë nga argumentet krejtësisht tokësore nga fusha e gjeopolitikës, ekonomisë dhe interesave shtetërore. Dhe nëse ata kujtohen, ata e deformojnë atë përtej njohjes, duke e përdorur për të nxjerrë përfundime krejtësisht të rreme.
Në lidhje me këtë, do të doja të flisja përse duhet të përshtaten priftërinjtë dhe Kisha me kushtet e ndryshme të jetës dhe nëse jo, pse jo?
Të kënaqësh të gjithëve për... çfarë?
Kategoria e priftërinjve që përpiqen të përshtaten me shijet e audienca ose situatën historike janë, në shumicën e rasteve, njerëz që nuk e kuptojnë plotësisht fjalën e Apostullit Pal, i cili tha, "u bëva i dobët për të fituar të dobëtit", dhe më tej: "u bëva gjithçka për të gjithë njerëzit, që të shpëtojë disa me çdo mjet të mundshëm" (1 Korintasve 9:22).
Duke refuzuar këtë deklaratë të Apostullit, disa priftërinj që vetëbesohen si "misionarë të mëdhenj" bëjnë gjithçka për të qenë "bashkëshortët e tyre" në çdo shoqëri. Ata janë gati të bëjnë shaka vulgare me të rinjtë, të diskutojnë politikën me zyrtarët, të pijnë votkë me biznesmenët, dhe të thonë liberalëve se Krishti "ishte një demokrat dhe një revolucionar". Në shumë raste, këta njerëz bëjnë shumë kompromise me parimet morale dhe fetare, duke vetëjustifikuar veten ose me "përfitim për fqinjin" ose me "përfitim për Kishën". Shpesh, ata janë ata të gatshëm të përshtaten me kushtet e ndryshme të jetës, të gatshëm të justifikojnë çdo krime të autoriteteve ose mëkate të atyre që mbajnë atë pushtet, nëse ata dhe "Kisha" e tyre po i shkojnë mirë.
Nuk do të zbulojmë një sekret nëse themi se kur një prift vepron në këtë mënyrë, ai nuk do të jetë në gjendje të mësojë asgjë të mirë stadores së tij. Për më tepër, jo vetëm që ai nuk do të fitojë respektin e atyre para të cilëve është i gatshëm të hiqet nga mantia e tij dhe "harron" për priftërinë e tij, por do të humbasë edhe ata që respektojnë atë priftëri.
Problemi, le të përsërisim edhe një herë, është se fjalët e Apostullit Pal "u bëva gjithçka për të gjithë njerëzit" janë keqkuptuar. Në të vërtetë, mund të duket se shënjtëri në këtë rast jep këshilla specifike për "përshtatjen me botën që po ndryshon". Por a është vërtet kështu?
Për të përgjigjur në këtë pyetje, le të kthehemi te të atërit e shenjtë të Kishës sonë.
Si të "bëhesh gjithçka për të gjithë"
Studjuesit dhe Ata të Kishës kurrë nuk e kanë interpretuar fjalën e Apostullit Pal në letër Korintasve si një sinjal që krishterët lejohen të braktisin parimet e tyre për "përfitim" të tjerëve përmes këtij braktisjeje.
Siç e pa St. Augustini, për shembull, në frazën e cituar të apostullit, ai pa se ai drejtoi njerëzit tek Perëndia "jo me mashtrim por me dashuri dhe dhembshuri". Shtesësisht, siç u vërejt nga St. Ambrozi i Milanos, "Pali jetoi si nëse ishte jashtë ligjit ndërsa mbetej nën të." Është e vlefshme të përmendet se këtu, referohet te ligji hebraik, që parashtronte një numër të madh veprimesh dhe ritualeve të jashtme, neglizhimi i të cilave bënte shpëtimin të duket i pashmangshëm. Ky "ligj" shpesh çonte në shfaqje dhe hipokrizi, që Apostulli Pal i shmangte.
St. Gjon Krisostomi, duke shpjeguar 1 Korintasve 9:22, flet për një mbjellës që mbjell kudo, madje, duket, edhe në toka të thata, me shpresë që të paktën një pjesë e atij që mbjell do të japë fryt. Punën e një predikuesi e shikon në të njëjtën dritë: të flasë gjithmonë dhe kudo për Krishtin, me shpresë që dikush do të dëgjojë këtë fjalë.
St. Cirili i Jeruzalemit, duke interpretuar deklaratën e Apostullit Pal për një kuptim të saktë, tregon Exemplarin - Krishtin, që u bë bukë për të uritur, ujë për të eturit, mjek për të sëmurët, shpëtim për mëkatarët, dhe ringjallje për të vdekurit.
Sipas shenjtërisë, predikimi ynë i Ungjillit duhet të ndërtohet mbi këtë themelet. Detyra e Kishës është të bashkojë një person me Krishtin. Detyra e apostullit është të sjellë një person në Kishë.
Në përputhje me St. Gjon Krisostomin, Arkipiskopi Nicanor (Kamensky) thotë se fjalët e Apostullit Pal duhet të kuptohen ekskluzivisht në një kuptim homiletik. Në fjalë të tjera, një predikues duhet gjithmonë të marrë parasysh kush e bën audienca. Arkipiskopi shkruan se detyra e predikuesit është të mësojë të flasë me dëgjuesit si një mjek fliste me një pacient, si një baba fliste me një djalë, ose si një mësues fliste me një nxënës.
Kjo nuk implikon që një mjek, baba, ose mësues braktisin ndonjë të vërtetë. Është për gjithmonë përshtatjen me aftësitë intelektuale dhe gjendjen morale të dëgjuesve. Për shembull, një mësues mund t'i thotë një nxënësi se toka është e sheshtë nëse nxënësi nuk e di se është e rrumbullakët. Mësuesi duhet të gjejë fjalë që, në një gjuhë të kuptueshme, t'i shpjegojë nxënësit strukturën e saktë të planetit tonë.
Siç shohim, të atërit e shenjtë dhe shkrimtarët e Kishës besojnë se dëshira e Apostullit Pal për të "bërë gjithçka për të gjithë" nuk duhet të kuptohet si një refuzim i parimeve dhe të vërtetave doktrinore për të kënaqur dikë ose "për përfitimin e Kishës". Në këtë rast, nuk do të ketë përfitim për Kishën. Përkundrazi, do të ketë vetëm dëm. Sepse, pa predikuar Krishtin, pa folur për Ungjillin, pa zbuluar mëkatin, dhe pa treguar gabimet, nuk mund të jetosh si një krishter.
Sepse bindja, kërkimi i përfitimeve personale dhe ndjekja e interesave personale nuk janë krishterimi por oportunizmi.
Por a mund të pajtohen krishterimi dhe oportunizmi?
A mund të jetosh si një krishter oportunist?
Nuk do të japim një numër të madh dëshmitarësh dhe citime nga jetët e shenjtorëve që tregojnë se shpeshherë krishterët sakrifikuan jetën e tyre por refuzuan të tërhiqeshin nga Perëndia ose parimet e Ungjillit. Le të vazhdojmë diskutimin tonë në dritën e fjalëve të Apostullit Pal në letër të Korintasve.
Për këtë, le të përdorim një citim të gjatë nga puna e studiuesit biblik rus të shekullit të 19-të, Lopukhin. Ai shkruan:
"Disa teologë bashkëkohorë, duke parë se shoqëria e vështirësohet të besojë në mrekullitë e përshkruara në Bibël, përpiqen të paraqesin besimin në mrekullitë si krejtësisht të panevojshëm për besimin e vërtetë: ata thonë se thelbi i Ungjillit nuk është në mrekullitë! Qartë, një koncesion i tillë ndaj frymës së kohës nuk mund të justifikohet sepse e ndryshon vetë konceptin e krishterimit si një fe që u shfaq përmes shenjave dhe mrekullive (Hebrenjve 2:4). Ndonjëherë, predikuesit e moralit krishter përjashtojnë nga programi i tyre të gjitha kërkesat më të ashpra të Ungjillit për tërhequr njerëzit nga shoqëria e arsimuar, dhe ndonjëherë ata sakrifikojnë dogmën e krishterimit dhe disiplinën e kishës, duke i konsideruar ato obligative vetëm për njerëzit e zakonshëm. Një oportunizëm i tillë shkakton dëm të konsiderueshëm për krishterimin e vërtetë sepse inkurajon mosbesimin, turpërimin moral dhe bashkëlidhjen me kënaqësitë sensuale. Krishterimi në raste të tilla bëhet një gjysmë e vërtetë, vetëm një fuqi imagjinare, dhe në më të mirën e rasteve, vetëm një mënyrë e rreptë për në Mbretërinë e Qiellit. Por ka oportunizëm të një lloji krejtësisht tjetër. Një tjetër predikues i Ungjillit ka aftësinë për të depërtuar thellë në misteret e shpirtit të tjetrit. Me një sy dashurie, ai sheh gjithçka që shqetëson dhe trondit shpirtin e tjetrit, dhe kur duhet të adresojë një shpirt të tillë me fjalë ndëshkimi, ai bën koncesione, zbut duke lehtësuar rreptësinë e kritikave të tij, megjithatë ai nuk sakrifikon kërkesat themelore të Ungjillit dhe dogmës duke bërë kështu."
Në këtë mënyrë është toleranca dhe oportunizmi i Apostullit Pal. Ai nuk është aspak i pakufizuar: ai nuk lejon që të gjithë të shpëtojnë në mënyrën e tyre (maksima e Frederick the Great). Kjo u provua plotësisht nga Apostulli Pal kur ai e kritikoi ashpër Apostullin Pjetër, i cili, me koncesionet e tij ndaj judaizatorëve në Antiok, mund të shkatërrojë plotësisht punën që Apostulli Pal kishte arritur atje me përpjekje të gjata."
Oportunizmi dhe e vërteta
Siç shohim, Lopukhin beson se oportunistët që u nënshtrohen "shpirtit të kohës" ose "sakrifikojnë doktrinën krishtere" për "tërheqjen e njerëzve" shkaktojnë "dëme serioze për krishterimin" sepse e transformojnë atë në një "gjysmë të vërtetë".
Duket se shumë njerëz në Kishë vuajnë nga ky fenomen - kur, në fjalët e Shën Theofanit të Pareshtur, ata "vendosin shijet e tyre dhe kuptimin e tyre të ligjeve mbi të tjerët". Përgjithësisht, nëse dikush analizon me kujdes gjithçka që thanë Ata të Kishës, bëhet e qartë se ata nuk u tërhiqën nga e Vërteta, as nuk quajtën diçka të zezë dhe të bardhë vetëm sepse situata historike e kërkonte. Ata nuk përpiqeshin të kënaqnin njerëzit e tjerë, nuk flirtonin me ta por flisnin të vërtetën edhe kur ishte e rrezikshme për jetën e tyre.
Për më tepër, duke marrë parasysh se në tekstin për Apostullin Pal, fjalëkalimi "të gjithë" (në greqisht - πάντως) mund të përkthehet si "në çdo rrethanë", bëhet e qartë se detyra e një krishteri është gjithmonë dhe kudo të flasë për Atë që
